Wat is er aan de hand?
Geschikte landbouwgrond vinden is een uitdaging, landbouwgrond financieren met de opbrengsten van landbouw is schier onmogelijk gezien de huidige prijzen. (Landbouw)grondprijzen zijn hoog (in Nederland de hoogste van Europa) en stijgen door speculatie, doordat grond verhandelbaar is, en door de druk op grond: zonnepanelen. boomkwekerijen, steden, infrastructuur, natuur, én voedselvoorziening leggen allemaal beslag op grond en drijven zo de prijzen op. In het rapport ‘Grond van Bestaan‘ van vereniging Toekomstboeren vind je hier meer uitleg over, en over wat dit betekent voor nieuwe en of agroecologische boeren.
Wat willen we?
CSA de Wilde Peen wil een duurzame oplossing: grond die voor lange termijn beschikbaar is voor de oogsters en de tuinders. We willen landbouwgrond aankopen. Daarbij is de droom is dat uiteindelijk de grond ‘van zichzelf’ kan worden: dat de grond niet verhandelbaar is. Uitgangspunt daarbij is dat geld verdiend wordt gebaseerd is op arbeid en niet op bezit.
Unieke situatie?
Die droom is vergaand, wellicht. Gelukkig hebben we inmiddels heel wat collega’s die ons voorgegaan zijn en zijn er steeds meer mooie initiatieven die (deel)oplossingen hebben uitgewerkt. Met het realiseren van een andere vorm van grond eigenaarschap, vormen we deel van een grotere beweging die hier op allerlei manieren oplossingen voor organiseert. Wij dragen hier dan ook graag aan bij, door uit te wisselen maar ook door goed te blijven nagaan wat onze principes zijn.
Overwegingen voor CSA de Wilde Peen
We willen landbouwgrond aankopen door middel van een mix van schenkingen en rentevrije leningen, dat kan een grotere groep mensen zijn die geld leent of een kleinere groep geldverstrekkers. Die grond willen we onderbrengen in een stichting, die dan samen met de tuinders (vof) en de oogsters (in de toekomst wellicht een vereniging) in een CV gaan.
Als dat gerealiseerd is kunnen daarna de openstaande rentevrije leningen afgelost worden met een mix van schenkgeld en geld dat bijvoorbeeld via de Wilde Peen (dit kan een percentage van de oogstdelen zijn, of bijvoorbeeld (een deel van) de ledencontributie) inkomt. Hoe lang deze fase duurt is niet bekend. Als alle leningen afgelost zijn is de grond ‘vrij’. Dan kan ‘fase II’ ingaan. Dat zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat de grond ondergebracht zou kunnen worden in Stichting Grond van Bestaan, of dat de grond in de lokale stichting blijft met heldere afspraken over dat de grond onverkoopbaar is.
Inspiratie
Aardpeer werkt met obligaties waarmee geld wordt verzameld om landbouwgrond aan te kopen die wordt verpacht aan boeren die biologisch werken.
Biologische boerderij Veld en Beek heeft recent een deel van het land ondergebracht in Stichting Grondbeheer en kiest ervoor om het vrijmaken van de grond onder andere te doen via de ledencontributie van de coöperatie van Veld en Beek.
CSA de Oosterwaarde werkt in een CV met Stichting Meerwaarde en waarin Stichting IJssellandschap als stille vennoot de grond inbrengt
Grondbeheer bestaat veertig jaar, heeft een achtergrond in de biodynamische (“BD”) landbouw, en heeft nu 612 hectare in eigendom die wordt verpacht aan biodynamische, biologische, en andere vormen van zeer duurzame landbouw.
Tuinderij de Es maakte via stichting Gemeynt de Es één hectare beschikbaar voor de tuinderij via een systeem van portiehouders: mensen legden €1.000 in en krijgen daarvoor naar keuze 1,5% rendement, niets, of een jaarlijkse maaltijd.
Tuinderij ’t Leeuweriksveld maakte via Stichting Mensen voor de Aarde hectares vrij via een mix van leengeld en schenkgeld. In februari 2025 is via een crowdfunding 1,6ha aangekocht voor een collega tuinderij.
Tuinderij de Tuinen van de Egel maakte via Stichting Kapitaloceen zes hectare landbouwgrond vrij met renteloze leningen.